Rzeźba Egiptu

Tworzenie rzeźby zaczynano od wygładzenia powierzchni bloku  kamiennego. Duże płaszczyzny służyły jako miejsce zaznaczenia siatki i nanoszenia rysunku, wedle którego odkuwano następnie fragmenty kamienia.

Rzeźba egipska przedstawiała głównie wizerunki bogów i faraonów. Władcy pokazywani byli jako osoby młode, przeważnie idące lub siedzące na tronie z rękoma ułożonymi na kolanach, z głową na wprost i z jedną nogą wysuniętą do przodu oraz zwykle w koronie lub nemesie. Były to postacie o najwyższym wzroście. Prezentowane obok żona czy córka to osoby znacznie niższe niż wymagałoby pokazanie naturalnej różnicy. Urzędnicy przedstawiani byli bardziej swobodnie, w scenach stanowiących wizytówkę wykonywanego przez nich zawodu, a lud zawsze w ruchu, przy pracy. Bogów z kolei przedstawiano często pod postaciami zwierząt, jak np. boginię Bastet pod postaciš czarnej kotki.

Starano się aby twarz nie wyrażała żadnych uczuć. To wrażenie obojętności osiągano poprzez skierowanie wzroku w przestrzeń, po linii biegnącej prostopadle do płaszczyzny ramion. Najważniejszy  wyjątek od sztywnych zasad geometrii stanowią postaci z głowami wzniesionymi ku górze, być może w stronę słońca, lub opuszczonymi w dół, jak w przypadku pisarzy spoglądających na zwój papirusu umieszczony na ich kolanach. W rzeźbie portretowej obecny był tzw. kierunek pesymistyczny, ukazujący władcę o smutnym, zadumanym obliczu, na którym jego wiek też znajduje swoje odbicie. Z okresy Starego Państwa pochodzi także pierwsza monumentalna rzeźba Egiptu – Sfinks.

Okres Średniego Państwa to dynamiczny czas rozwoju rzeźb wykonywanych z drewna i umieszczanych w grobowcach dostojników. Miały one najprawdopodobniej zastąpić w znacznej mierze bogate fryzy kute w kamieniu, a przedstawiane na nich dynamiczne postacie ukazywały różnorakie sceny rodzajowe.

Nowe Państwo – początki monumentalizu

W Nowym Państwie do świątyń zaczęły prowadzić monumentalne aleje procesyjne z szeregami posągów sfinksów ustawionych po obu ich stronach.  Ponadto w malarstwie i rzeźbie pojawił się nowy sposób przedstawiania wizerunku postaci w tzw. kontrapoście, kiedy to postać człowieka całym ciężarem spoczywa na jednej nodze, a cała postawa jest równoważona przez lekkie wygięcie tułowia i ramienia w stronę przeciwną.

Poprzez odejście od obowiązujących kanonów wytworzył się bardziej naturalistyczny styl. Do najbardziej znanych przykładów dzieł tego okresu należą: studium portretu królowej Nefertiti oraz złota Maska Tutanchamona. Popiersie królowej zostało odnalezione w warsztacie rzeźbiarskim w Tell el-Amarna, a aktualnie znajduje się w Muzeum Egipskim w Berlinie. Wykonana z wapienia rzeźba świadczy o wysokim kunszcie artysty, doskonale zachowana polichromia podkreśla rysy królowej. Złota maska Tutanchamona została z kolei odnaleziona w grobowcu w Dolinie Królów (teraz przebywa w Muzeum Egipskim w Kairze). Precyzyjnie wykonana, bogato inkrustowana masą szklaną maska doskonale oddaje rysy młodego króla, a zdobiące czoło wizerunki głowy kobry i sępa zgodnie z wierzeniami miały go chronić.

Amenhotep – rozwój sztuki amarneńskiej

W okresie panowania Amenhotepa IV (Echnatona) wyobrażenia osób były zgodne z rzeczywistością, ukazywały nawet wszystkie niedoskonałości postaci. Wizerunki Echnatona przedstawiają króla jako osobę o wydłużonej twarzy, wąskich ramionach i szczupłych rękach, wąskiej talii i szerokich biodrach. Po śmierci Echnatona sztuka amarneńska nie zanikła całkowicie, artyści przenieśli się do Memfis.

Epoka późna

Pierwsze trzysta lat po upadku Nowego Państwa to powrót w rzeźbie i malarstwie do wzorów z początków Nowego Państwa i zaznaczenie się wpływów szkoły amarneńskiej. Rzeźby pochodzące z końca okresu przejściowego cechuje ciekawa kompozycja, subtelność i eleganckie proporcje. Zostały odnalezione statuetki ukazujące klęczącego władcę. Pochylony, obejmuje wyciągniętymi rękoma stelę ofiarną (Osorkon II) albo rytualną barkę (Osorkon III).

Kuszyci po dojściu do władzy, podczas swoich prawie stuletnich rządów (XXV dynastia), próbowali wskrzesić wzory z czasów panowania XVIII dynastii. Za czasów panowania XXVI dynastii wracano także do kanonów z okresu Starego Państwa. Rzeźby tego okresu wyrażają konformizm postawy politycznej tej dynastii, a więc władcy byli portretowani w ten sposób, że w zależności od potrzeb mogli być traktowani jako władcy Egiptu lub państwa Kusz. Twarze ich miały ostre rysy o wyraźnie zaznaczonych bruzdach, lekko spłaszczonych nosach i charakterystycznych brwiach. Nakrycia głowy były tak skomponowane, że mogły uchodzić za egipski hełm wojenny albo kuszycki czepek.

Okres ptolemejski

W tym okresie powstały liczne posążki bóstw wykonane z brązu. Cechują się dbałością o wykończenie detalu, piękną formą i perfekcją wykonania. Rzeźby tego okresu wyróżniają się realizmem, psychologiczną koncepcją, a zachowane rzeźby głów kapłanów (zielone głowy) stały się wzorem dla sztuki portretowej starożytnego Rzymu.