Dolina Królowych

Miejsce to po arabsku nosi nazwy Biban al-Harim, Biban al-Sultanat, Biban al-Malikat (Bramy Piękności, Bramy Kobiet lub Bramy Królowych). Nic oddają one rzeczywistości, ponieważ w dolinie, należącej do nekropoli tebańskiej, pochowano nie tylko królowe i żony władców z XIX i XX dynastii (XTV-XX w. p.n.^), ale również ich dzieci, w tym niemal dorosłych książąt, członków rodzin królewskich z okresu późnej XVII i wczesnej XVIII dynastii oraz wysokich dostojników dworskich z czasów przed XIX dynastią.
Starożytni nazywali nekropolę Ta-Set-Neferu – Miejscem Piękności. Cmentarzysko leży około kilometra na północny zachód od Medinet Habu.
W czasie wykopalisk Ernesto Schiaparelli (1903-1905) odkrył ok. 80 grobowców wykutych w skalnym zboczu z licznymi komnatami i korytarzami, których ściany pokrywają malowidła i płaskorzeźby. Pierwszym grobem był QV38, należący do królowej Satre, małżonki Ramzesa I. Kilka grobów zachowało się w dobrym stanie, ale większość uległa zniszczeniu, ponieważ wykorzystywano je jako koszary dla owiec. Najlepiej znanym i bez wątpienia najpiękniejszym jest QV66, grób królowej Nefertari. W kilku grobowcach książąt zachowały się przepiękne dekoracje, jak np. w należącym do Amonherchepszefa (QV55) i Chaemuaseta (QV44), dwóch synów Ramzesa III. W nekropoli znajduje się ponadto piękny grób królowej Titi z XX dynastii (QV52) oraz Paraherunemefa.
W Dolinie Królowych można zwiedzić trzy grobowce (Titi, Amonherchepszef, Chaemuaset).
Do niedawna częściowo dostępny był grobowiec królowej Nefertari, choć po iście zaporowej cenie (4000 USD od grupy) i tylko dla wyjątkowych gości. Ale od stycznia 2003 r. nawet członkowie rodzin królewskich nie mają oficjalnie do niego wstępu. Mówi się o stworzeniu repliki dla turystów.

Grobowiec królowej Nefertari (QV66)

Grób królowej Nefertari Meri-en-Mut (Najpiękniejszej, Ukochanej przez Mut), Wielkiej Królewskiej Małżonki Ramzesa II, jest od kilku lat zamknięty z powodu konserwacji wnętrza. Podniesienie się poziomu wód gruntowych spowodowało wzrost zasolenia ścian i wytrącanie się solnych kryształków pod warstwą malowanego tynku. W efekcie ściany się rozwarstwiają, powodując odrywanie się kawałków malowideł. Prace postępują bardzo wolno, ponieważ niekiedy trzeba malowany tynk oddzielić od podłoża, utrwalić, a następnie na nowo przykleić. Sporządza się również szczegółową dokumentację fotograficzną i filmową. Grobowiec został odkryty w 1904 r. przez Ernesta Schiaparellego. Piękno malowideł przyciągało licznych turystów.
Grób jest odbiciem pozycji królowej. Niezliczone epitety określają ją jako Słodycz Miłości, Ładnie Wyglądającą, Pełną Uroku. Po obejrzeniu malowideł można być pewnym czaru monarchini i jej wielkiego wpływu na władcę. Zawsze dotrzymywała towarzystwa mężowi, uczestnicząc w ceremoniach propagandowych i religijnych. Utrzymywała stałą korespondencję z hetycką królową Puduhepą, pielęgnując związki między zwaśnionymi kiedyś krajami.
Jej pozycję potwierdza świątynia w Abu Simbel.

Grobowiec Amonherchepszefa (QV55)

Grobowiec księcia Amonherchepszefa jest drugim, po grobowcu Nefertari, najbardziej interesującym miejscem pochówku w dolinie. Grobowiec Amonherchepszefa odkryto w 1903 r. Był doszczętnie obrabowany, ale dekoracja zachowała się w znakomitym stanie. Dzięki delikatności i stylistycznej dojrzałości reliefu grób zasługuje na miano arcydzieła sztuki XX dynastii. Strome schody prowadzą przez pierwszy korytarz do przedsionka. Na ścianie południowej Ramzes III w złotym hełmie chepresz i ceremonialnej szacie stoi między Izydą i Thotem, a następnie – w klasycznym nemesie w niebiesko-żółte paski z synem Amonherchepszefem przed Ptahem i Ptah-tawenemem, Duamutefem, Imsetem i Izydą. Chłopiec niesie wachlarz z piór, aby bogowie zapewnili mu przychylność.
Po drugiej stronie westybulu jest faraon z synem przed Szu, Kebehsenufem, Hapi i Hathor.
Kolejny korytarz z postaciami Izydy i Neftydy w czasie rytuału njnj wiedzie do pierwotnej komory grobowej. Horus-Iunmutef prowadzi króla i jego syna do komory z sarkofagiem. Dekorację ścian stanowią rozdziały 145 i 146 Księgi Umarłych. Tu Ramzes III i jego syn stają przed odźwiernymi kolejnych bram: Iukentim z głową wołu i Kutgetefem. Na północnej, przeciwnej ścianie stoją przed Henebreku z głową czarnego psa oraz baraniogłowym Sematim. Tu znajduje się wejście do pozbawionego ozdób aneksu. Komora od zachodu otwiera się na mały aneks bez dekoracji, dokąd przeniesiono sarkofag, strzeżony przez uskrzydlony dysk Horusa-Behdeti i uskrzydlone kartusze królewskie.
W tej sali była urna z płodem, którą odkrył Schiaparelli (szklana gablota w komorze grobowej). Być może jest to martwo urodzone dziecko księcia. Amonherchepszefa nigdy nie pochowano w tym grobowcu.
W sarkofagu pierwotnie należącym do królowej Tauseret został odnaleziony razem z innymi synami Ramzesa III w grobie kanclerza Baja (KV13).

Grobowiec królowej Titi (QV52)

Królowa Titi była żoną jednego z królów z dynastii Ramessydów (XX dynastia), ale prócz tytułu i imienia nic o niej nie wiadomo. Jej grobowiec leży przy drodze do grobowca Amonherchepszefa. Jest dość zniszczony, ale ma delikatne malowidła na białym tle. Po wejściu do pierwszego korytarza widać liczne teksty i tytuły królowej. Na wschodniej ścianie znajduje się klęcząca postać Maat i królowa przed Ptahem w kaplicy, Re-Horachte (wschodzące słońce), Imsetem, Duamutefem i Izydą.
Na zachodniej ścianie Titi występuje w podobnej scenie z Thotem, Atumem (zachodzące słońce), Hapi, Kebsenuefem i Neftydą. Królowa w skomplikowanej fryzurze ukazana jest jako bardzo młoda dziewczyna, co sugeruje, że zmarła młodo. Odrzwia ze skrzydlatą Maat na framudze i postaciami Neit i Selkit prowadzą do komory grobowej – kwadratowego pokoju z aneksami po każdej stronie. Sceny wymalowane na żółtozłotym tle przedstawiają barki słoneczne Nocy i Dnia (południowa ściana).
Na północnej ścianie po obu stronach wejścia widnieją strażnicy: szakal i lew (po lewej) i Neb-neri oraz Heri-maat (po prawej). Na ścianie wschodniej dwa pawiany i małpa z łukiem stoją przed mitologicznymi stworami. W lewym bocznym aneksie królowa potrząsa sistrum przed Czterema Synami Horusa (ta scena przypomina grób Chaemuaseta), zaś w prawym aneksie przy zachodniej ścianie Titi stoi przed boginią w postaci drzewa i Hathor pod postacią krowy, opiekunką Zachodniej Góry. Środkowy aneks boczny zdobią przedstawienia tronującego Ozyrysa, czterech synów Horusa – patronów mumifikacji oraz bogów jako mumii. Na stropie komory widać delikatne białe gwiazdy na złotym tle.