Egipt jest najstarszym państwem świata o zapisanej i udokumentowanej historii. Cywilizacja egipska przetrwała ponad trzy tysiące lat. Na przestrzeni wieków panowało trzydzieści dynastii egipskich. Później Egipt dostał się pod panowanie Greków, a następnie Arabów.
Początki historii Egiptu datowane są na 10 000 lat p.n.e. W tym okresie powstały ślady bytowania na Saharze plemion koczowniczych – ryty i malowidła naskalne. To tu powstał najstarszy na świecie system pisma – hieroglify. Na skutek ekspansji terytorialnej nad Nilem powstały dwa rywalizujące ze sobą społeczeństwa żyjące w delcie Nilu (Dolny Egipt) i na południu (Górny Egipt).
Historia starożytnego Egiptu dzieliła się na dziewięć okresów:
Okres Archaiczny (ok.3100-2686p.n.e.)
Okres powstawania państwa, w którym ukształtowały się różne aspekty kultury Egiptu.
Stare Państwo (2686-2181p.n.e.)
Memfis stolicą Egiptu, w tym czasie rządy sprawowali faraonowie, którzy wznieśli piramidy.
Pierwszy Okres Przejściowy (2181-2055p.n.e.)
Wojny domowe, następuje upadek władzy faraonów.
Średnie Państwo (2055-1650p.n.e.)
Centrum państwa przesuwa się do Górnego Egiptu.
Drugi Okres Przejściowy (1650-1550p.n.e.)
Okupacja Egiptu przez najeźdźców z północy.
Nowe Państwo (1550-1069p.n.e.)
Teby stają się południową stolicą Egiptu oraz głównym ośrodkiem religijnym i pogrzebowym.
Trzeci Okres Przejściowy (1069-747p.n.e.)
Najazd Libijczyków.
Epoka Późna (747-332p.n.e.)
Równoczesne panowanie rywalizujących dynastii w Tebach i Delcie. Egipt dostaje się pod panowanie Kuszytów.
Okres Grecko-Rzymski (332p.n.e.-395r.)
Zdobycie Egiptu przez Aleksandra Wielkiego a następnie przejście pod panowanie Cesarstwa Rzymskiego.
:: Historia nowożytna Egiptu rozpoczyna się od 395 roku:
Historia nowożytna (395r.-teraz)
Egipt stał się częścią Bizancjum, następnie przeszedł pod panowanie islamistów, został podbity przez Imperium Osmańskie i znalazł się pod panowaniem Mameluków. W początkach XIX wieku próbował podbić go Napoleon, w XX znalazł się pod brytyjską okupacją, aż w końcu w drugiej połowie XX wieku stał się samodzielnym, niepodległym państwem – Republiką Arabską.
Okres przeddynastyczny (ok. 6000–ok. 3100 p.n.e.)
Okres schyłkowego paleolitu i neolitu, kiedy nie istniała jeszcze jednolita kultura egipska, a na terenie obecnego Egiptu rozwijały się w rozproszeniu różne osiadłe i rolnicze, drobne kultury. W dolinie Nilu występowały kultury Badari i Tasa, a na szerszym obszarze kultury Nagada I i II, których nazwa pochodzi od miejscowości Nagada, gdzie prowadzono wykopaliska archeologiczne. W kulturze Nagada I zaczęły się już pojawiać cechy zorganizowanego hierarchicznie społeczeństwa, a Nagada II rozpoczęła także utrzymywać kontakty z innymi krajami oraz rozprzestrzeniła się na całą dolinę Nilu oraz jego deltę.
Okres wczesnodynastyczny (ok. 3100–ok. 2686 p.n.e.)
Czasy panowania I i II dynastii, z których władcy próbowali podporządkować sobie sąsiednie krainy Nubię, Libię i Liban, by zapewnić dostawy brakujących towarów – drewna cedrowego, szlachetnych kamieni i materiałów budowlanych.
Pierwszym władcą Południowego Egiptu został człowiek określany mianem Skorpiona, który zwyciężył Północ, ale nie rozszerzał tam swojej władzy i ostatecznie jego państwo sięgało najdalej do miejscowości Tura. Jego następcą został Narmer (Menes), pierwszy król I dynastii, który dokonał zjednoczenia Dolnego i Górnego Egiptu. Rezydencją królewską było początkowo This (Tis, Tinis), potem zamienione na Memphis, jeden z największych i najważniejszych ośrodków starożytnego Egiptu. Stało się to prawdopodobnie jeszcze za czasów panowania Menesa lub jego następcy Aha.
W tym okresie znacząco rozwijała się technika, sztuka i pismo hieroglificzne, zaczęto stosować na szeroką skalę miedź oraz wytwarzać ozdoby ze złota i kośc słoniowej. Ukształtowały się również wierzenia religijne Egipcjan – władca był uważany za wcielenie boga Horusa, który rządził za jego pośrednictwem. palety Narmera, EgiptZ tego okresu pochodzi także Paleta Narmera, przedstawiająca bitewne sceny, która jest pierwszym przejawem zastosowania tzw. kanonu egipskiego w sztuce. Na innych paletach, składanych wraz z ozdobnymi maczugami w świątyniach, przedstawiano również wizerunki nagich kobiet i zwierząt, statki z flagami, sceny polowań i bitew, a więc tematyka uległa wyraźnemu rozszerzeniu w porównaniu z poprzednimi okresami.
Oprócz tego w Górnym Egipcie niemal zupełnie zrezygnowano z ozdobnej ceramiki na rzecz malowideł ściennych, do których tworzenia zaczęto używać juz nie, jak dotychczas, jednego koloru, ale trzech – białego, czarnego i czerwonego. Rozwijała się także sztuka rzeźbiarska, w której najczęściej tworzono statuetki wyobrażające zwierzęta i kobiety.
Stare Państwo (ok. 2686-2181 p.n.e.)
Okres panowania od III do VI dynastii, zwany często epoką budowniczych piramid. To właśnie w tym okresie powstały znane na całym świecie takie monumentalne budowle jak mastaby, świątynie i oczywiście piramidy, z których pierwszą była schodkowa piramida faraona Dżesera w Sakkarze, zaprojektowana przez Imhotepa. Następnymi były budowane przez władców IV dynastii piramidy Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa w Gizie. piramida Cheopsa, Egipt
W tym okresie w Egipcie panował dobrobyt, następował dynamiczny rozwój rzemiosła i handlu, sztuka przeżywała rozkwit i uformował się w niej wreszcie ostatecznie kanon, wykształciły się także wszystkie egipskie zwyczaje, obrzędy oraz system religijny. Faraon urastał do rangi boga, był wielbiony i czczony przez całe społeczeństwo. Religia i polityka przenikały się, ale rola kapłanów nie była jeszcze tak wielka, jak w późniejszych okresach. Za czasów V dynastii najważniejszym z egipskich bogów stał się bóg słońca Re, czczony w Heliopolis, a władca został uznany za jego syna. Po śmierci faraona uosabiano z bogiem płodności i władcą podziemi Ozyrysem.
U schyłku okresu Starego Państwa wzrost znaczenia arystokracji spowodował zamieszki społeczne i upadek władzy królewskiej.
Pierwszy Okres Przejściowy (ok. 2181–ok. 2133 p.n.e.)
Był to czas wielkich zmian społecznych, burzenia starych struktur, chaosu. Stopniowo pozycja religijna i polityczna faraona w państwie ulegała osłabieniu, a coraz większą rolę zaczęli odgrywać lokalni urzędnicy – nomarchowie. Następowało załamanie się władzy królewskiej i rozpad państwa na dzielnice, zwłaszcza na Egipt Dolny i Górny. Wówczas po raz pierwszy splądrowano piramidy, niszczeniu i dewastacji ulegały królewskie posągi i grobowce, a w sztuce i literaturze dominowały utwory o charakterze pesymistycznym.
Średnie Państwo (ok. 2133–ok. 1786 p.n.e.)
W tym okresie XI i XII dynastii udało się ponownie zjednoczyć Egipt i odbudować stary porządek. Dokonał tego przede wszystkim Mentuhotep II, który ustanowił stolicą państwa Teby. Postępował rozkwit handlu z Mezopotamią, Cyprem, Kretą, oraz rzemiosła, utrzymywano szlaki handlowe, zdobywano nowe surowce. Rozwijała się nauki i technika, zaczęto budować wielkie twierdze obronne. W sztuce nastąpił powrót do kanonu, lecz wizerunki władców stawały się bardzie realistyczne. Z tego okresu pochodzą również takie dzieła jak świątynia grobowa Mentuhotepa II w Deir el-Bahari czy piramidy w rejonie Fajum, oraz z literatury Teksty Sarkofagów i Nauki króla Amenemhata. malowidło, Egipt
Faraon Amenemhat I ponownie przeniósł stolicę państwa do Memfis, a władcy XII dynastii podbili Nubię i utrzymywali liczne posterunki wojskowe na półwyspie Sunajskim, aby chronić i eksploatować kopalnie miedzi i turkusów. Faraon Senuseret III urządził wyprawę do Palestyny i utrzymywał w niej swowje silne wpływy, przeprowadził reformy administracyjne i wzmocnił centralną władzę, ograniczając wpływy gubernatorów w prowincjach.
Potęga Egiptu sukcesywnie więc rosła, szczególnie na arenie międzynarodowej, aż do schyłku XIII dynastii. Wówczas państwo zaczęło tracić swą potęgę wewnętrzną i zewnętrzną, rozpoczęły się zamieszki i walki lokalne. Z Azji zaczęli napływać drogą pokojowej migracji nowi przybysze, co było zapowiedzią obcego panowania w Egipcie w tzw. Drugim Okresie Przejściowym.
Drugi Okres Przejściowy (ok. 1786–ok. 1567 p.n.e.)
W latach tych Egipt, osłabiony wewnętrznymi walkami oraz utratą Nubii, Synaju i Palestyny, został podbity przez plemiona Hyksosów. Wywodzili się oni prawdopodobnie z osiedlającej się we wschodniej Delcie Nilu ludności azjatyckiej i kontrolowali większą część Dolnego i Środkowego Egiptu. Były to dwie, równoległe dynastie (XV i XVI), z którymi liczne wojny toczyli tebańscy władcy z XVII dynastii, cieszący się znaczną niezależnością w Górnym Egipcie. Walki zakończył oraz ponownie zjednoczył kraj Ahmose, założyciel XVIII dynastii, który zdobył Awaris, wielką twierdzę Hyksosów.