Aleksandria to największy port Egiptu i drugie co do wielkości miasto kraju, położone nad brzegiem Morza Śródziemnego.
Całemu światu znana jest ze zniszczonej w 1303 roku latani Faros, słynnej biblioteki aleksandryjskiej oraz burzliwej historii romansu Kleoparty i Marka Antoniusza, która rozpoczęła się właśnie w tym pięknym mieście.
Aktualnie Aleksandria liczy sobie ok. 4 mln mieszkańców, jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i naukowym oraz miejscem letnich ucieczek mieszkańców Kairu, pragnących nad brzegiem morza odpocząć od gorąca i upału.
Aleksandria została założona 7 kwietnia 332 roku p.n.e. przez Aleksandra Macedońskiego (według projektu Dejnocharesa) na miejscu niewielkiego miasta Rhakotis, które powstało ok. 2686 roku p.n.e. Aleksander rozbudował miasto i nazwał je swoim imieniem, czyniąc je za swych rządów doskonale prosperującym ośrodkiem handlowym, centrum życia kulturalnego i umysłowego oraz największym portem śródziemnomorskim.
To tu powstała największa biblioteka antycznego świata, zbierająca dzieła najznakomitszych ówczesnych twórców z Sokratesem i Teokrytem na czele, to tutaj mieścił się główny ośrodek wiedzy i nauki czasów starożytnych. Przybywali tu ludzie i uczeni ze wszystkich krańców świata, co czyniło ją kosmopolityczną stolicą wiedzy i kultury, ale co stało się także przyczyną wewnętrznych konfliktów na tle narodowościowym i religijnym.
W III i IV wieku n.e. rozgorzały walki pomiędzy chrześcijanami a wyznawcami greckich i egipskich religii, które zakończyły się zwycięstwem chrześcijan i staniem się Aleksandrii pod koniec starożytności jednym z największych ośrodków chrześcijaństwa w basenie Morza Śródziemnego.
Przez blisko tysiąc lat Aleksandria była stolicą Egiptu oraz ważnym ośrodkiem teologicznym, aż w 641 roku została podbita przez muzułmanów (to wtedy na rozkaz kalifa Omara I została spalona Biblioteka Aleksandryjska) i powoli zaczęła tracić na znaczeniu. Po przeniesieniu stolicy do Kairu i przejściu w 1517 roku we władanie Turków przestała się liczyć w ówczesnym świecie, i w 1798 roku podczas przybycia do Egiptu Napoleona była już tylko małą mieściną z zaledwie 8 000 mieszkańców.
Do wyludnienia miasta, zamieszkałego głównie przez Turków, przyczyniła się w dużym stopniu epidemia dżumy, która wybuchła w XVII wieku. Po jej ustąpieniu wielu mieszkańców przeniosło się lub zaczęło budować nowe domy już w nowej dzielnicy, poza murami starego, średniowiecznego miasta.
W latach następnych Aleksandria stopniowo zaczynała odzyskiwać na znaczeniu, do czego przyczyniło się w dużym stopniu otwarcie w 1869 roku Kanału Sueskiego. Już wcześniej jednak, bo od początku XIX wieku, Muhammad Ali prowadził intensywną rozbudowę miasta, mającą na celu utworzenie z Aleksandrii ważnego ośrodka polityki śródziemnomorskiej z wielkim portem, w którym mógłby dalej rozwijać egipską marynarkę wojenną. W 1818 roku rozpoczęto budowę gigantycznego pałacu Ras el-Tin, na wschód od którego zbudowano szpital i koszary. Przebudowany za rządów króla Fuada pałac jest teraz siedzibą admiralicji, a jego piękne ogrody są udostępnione dla zwiedzających.
Podczas II wojny światowej Aleksandria pełniła jeszcze funkcję bazy brytyjskiej floty wojennej, a aktualnie jest wielkim ośrodkiem turystycznym, przyciągającym turystów nie tylko wspaniałymi budowlami i zabytkami, ale także łagodnym klimatem śródziemnomorskim, piaszczystymi plażami licznymi kąpieliskami. Wiejąca od morza lekka, wilgotna bryza przynosi ulgę i ochłodę, której mogą tylko pozazdrościć mieszkańcy innych części kraju, w których letnie upały są prawdziwie trudne do zniesienia.
Obecnie w Aleksandrii, drugim pod względem liczby mieszkańców i znaczenia gospodarczego mieście w Egipcie, znajdziemy nowoczesne lotnisko, duży port handlowy, uniwersytet i nową bibliotekę zbudowaną na miejscu poprzedniej.
Centrum miasta znajduje się teraz dalej na zachód niż niegdyś i położone jest na terenie dawnego miasta rzymskiego, na którego fundamentach zostało zbudowane w średniowieczu miasto arabskie. Mury tego ostatniego przetrwały w doskonałym stanie do końca XVIII wieku, ale do czasów dzisiejszych niewiele z nich pozostało.
Najstarsza dzielnica miasta, Anfuszi, znajduje się na przesmyku łączącym stały ląd z dawną wyspą Faros, i nazywana była miastem tureckim. Niedaleko stamtąd leży XV-wieczny Fort Kaitbeja, który został zbudowany na miejscu legendarnej latarni morskiej z Faros, zniszczonej w 1326 roku przez trzęsienie ziemi. W jego wnętrzu mieści się Muzeum Morskie i najstarszy w mieście meczet.